Latro Kimya’nın kurucusu ve Türkiye’de “Self Management” (Öz Yönetim) sistemini uygulayan ilk kişi olan Haluk Can Akademik Bakış Programında Prof. Dr. Michael Kuyucu’nun konuğu oldu. Haluk Can kendi şirketine uyguladığı öz yönetim modeli ile ilgili bilgiler verdi.
Öz Yönetim Nedir?
Öz yönetim dediğiniz şey aslında birkaç tane mutlaka yapılması gereken başlıkları var birincisi şirketin kültürünü oluşturmak ne demek bu? Değerler amaç ve prensipler herkesin bir arada aynı tarafa bakıp kararlarını verdiği ve “ne yapıyoruz biz” dediği şey. O kültürü oluşturmak çok kritik çünkü müdür şef yok, departmanlar yok, yatay ve dikey hiçbir hiyerarşik yapı yok ise o zaman hepimiz nerede hizalanacağız hepimiz nerede birleşeceğiz bizim kim olduğumuzu anlattığımız değerlerimizde amacımızda biz ne yapacağız nereye gidiyoruz biz neden varız sorusunun cevabında ve prensiplerde. Bunlar bizim kırmızı çizgilerimiz biz bu oyun alanı içerisinde oynarız.
Öz Yönetimi Nasıl Uyguladı
Bu kültürü oluşturduktan sonra radikal şeffaflığı da getirebilmek önemli. Çünkü öz yönetim neyi gerektirir diyorsunuz ki ben artık patronu kovdum herkes kendi kendini yönetsin. Birlikte bu şirketi yöneteceklerse en az bir patronun görebileceği kadar radikal şeffaflığa hakim olmaları lazım ki karar versinler ve yönetsinler. Yine bizim en çok şirketlerde yaptığımız hata birine güç veriyoruz ama onun gücü bizim gördüğümüz şeffaflık kadar şeffaflığı görememek üzere. Yani bu ne demek? Ne kar edildi ne zarar edildi kime ne satıyoruz nereden alıyoruz gibi tüm radikal şeffaflık ki bir adım ötesinde herkes birbirinin maaşını da görüyor yine bir adım ötesinde kendi maaşlarına kendileri karar veriyorlar. Bu seviyede kendini yönetmek yani kendi sorumluluğumda şirketin tüm rakamlarına bakarak şirketin o andaki durumuna bakarak sağlık kontrollerini yaparak kendi zam yüzdene karar vermek. Bireysel değil bütün ekosistemin yüzde kaç zam alacağına bütün ekosistem kendisi karar veriyor.
Çalışanlar Maaşlarını Kendileri Belirliyor
Biz yaklaşık 60 kişilik bir kadroyuz. Hep beraber oturuyorlar ve yüzde kaç zam alacaklarına Türkiye gibi bu kadar hem enflasyonun hem de kurların oynak olduğu ve yıl içerisinde birkaç defa düzeltme yapmanız gereken bir yerde son 2-3 yıldır 45 defa kendi zam oranlarına karar verdiler. Çünkü hepsi bütün bu şeffaflığa hakimler. Çok önemli öğeleri bunlar öz yönetimin.
Bunlardan biri olmadığında şeffaflık veya yetkinin tamamı onlarda olmadığında iş çalışmaz. Takımlar birbirleri arasındaki etkileşim ve kendi içlerindeki yapmaları gereken gitmeleri gereken yönü birlikte karar vererek bütün bir ekosistemi yönetiyorlar. O yüzden yine tekrar söylüyorum herhangi bir departman yok satış vs gibi ama pek tabii ki uzmanlıklar var o satışçı adam hala satış yapıyor. Fakat gelip bütün takımla beraber o kararı masaya koyup takımla beraber satış kararını alıyor ve o kararın bir parçası oluyor.
Kolektifliğe İnanmamız Gerekiyor
En basit deyimiyle. Bir de şöyle düşünün bunu: 50-60 kişi beraber iş yapıyorlar. Tabii ki aralarından çok yanlış düşünen belki başka bir niyetle düşünen biri de vardır. Ben o yüzden self-management değil kollektif-management kelimesini kullanıyorum. Bizim hep kollektif akla inanmamız ve güvenmemiz gerekiyor diye düşünüyorum. Bireylere değil yani.